Εκδόσεις Αρμός 2015

Στη διαδρομή της ζωής μας “παίζουμε” τρεις βασικούς ρόλους: του παιδιού, του εραστή, και του γονιού. Σ’ αυτό το παιχνίδι, η συντροφικότητα και ο αποχωρισμός είναι εμπειρίες που προκαλούν συγκίνηση και στο σώμα και στον ψυχισμό, επειδή αφορούν πρόσωπα ή συμβάντα σημαντικά με τα οποία αναπτύσσουμε σχέσεις.

Οι άνθρωποι από φόβο ή ευχαρίστηση δοκιμάζουμε να στριμώξουμε όσο πιο πολλή συντροφικότητα χωράει στη ζωή μας. Την ποιότητα όμως την καθορίζει ο φόβος του αποχωρισμού. Έτσι όταν συναντάμε την συντροφικότητα, ο αποχωρισμός μοιάζει και είναι μια προσυμφωνημένη και αδιαπραγμάτευτη πραγματικότητα.

Με βάση τις σκιερές πλευρές του καθενός μας, στο βιβλίο αυτό, πραγματοποιείται μια διερεύνηση της συντροφικότητας και του φόβου της συντροφικότητας, της εγγύτητας και της απόστασης, της σύνδεσης και της αποσύνδεσης, που, σε κάθε τους εκδοχή, κρύβουν μέσα τους μιαν ελπίδα αγάπης.

Ο Τρύφων Ζαχαριάδης είναι διδάσκων - επόπτης στην Ελληνική Εταιρεία Αναλυτικής Ομαδικής και Οικογενειακής
Θεραπείας. Τακτικό μέλος της International Association for Group Psychotherapy and Group Processes, της
International Family Therapy Association καθώς και του Ερευνητικού και Ακαδημαϊκού Ινστιτούτου Αθηνών.

φωτ.: Ανδρέας Σχοινάς

(……) Στην καθημερινότητα των οικογενειών είναι συχνές οι καταστάσεις όπου κάποιο μέλος αγανακτεί για την συμπεριφορά των άλλων και δεν συνειδητοποιεί ότι είναι αυτός που τους αδικεί με τη συμπεριφορά του ή με τις απόψεις του.

Η ύπαρξη ψυχοπαθολογίας είναι συστατικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης και κανείς δεν δικαιούται να φαντάζεται ότι κινείται στην απόλυτη λειτουργικότητα. Η ιδεολογικοποιημένη ψυχοπαθολογία όμως, είναι πολύ ύπουλη καθώς δεν αναγνωρίζεται ως δυσλειτουργία, αλλά αντίθετα διακηρύττει την υπεροχή της και ως θιγμένη κατηγορεί όποιον την αμφισβητεί.

Η δικτατορία του σωστού, η δικτατορία της λογικής, η δικτατορία της καθαριότητας, η δικτατορία της ευαισθησίας, η δικτατορία της αισθητικής, η δικτατορία της θυσίας διαβρώνουν και καταστρέφουν τις ζωές των θνητών που προσπαθούν να κρυφτούν από την θνητότητά τους. Όποιος πιστεύει σ’ αυτές τις απατηλές θρησκείες διαπράττει ανθρωποθυσίες, ενώ ο στόχος του είναι να διαφυλαχτεί από την απειλή του κακού.

Continue reading →

φωτ.: Δημήτρης Παπαδάκος

Για τους εραστές-συντρόφους της ζωής μας, έχουμε την φαντασίωση-προσδοκία ότι είναι οι «θεραπευτές των τραυμάτων μας». Ελπίζουμε ότι από αυτούς θα πάρουμε ότι δεν μας έδωσαν οι γονείς μας και τους χωρίζουμε όχι γι’ αυτό που είναι, αλλά γι’ αυτό που θα θέλαμε να γίνουν και δεν έγιναν.

Continue reading →

φωτ.: Νέκτη Σταμέλου

Η σύγκριση είναι μια ύπουλη μολυσματική νόσος που διαβρώνει την προσωπικότητα. Ξεκινά από την παιδική ηλικία. Οι γονείς προκειμένου να παραδειγματίσουν και να κινητοποιήσουν τα παιδιά τους, διαρκώς τα συγκρίνουν με άλλα παιδιά.

Το παιδί, ακόμη κι αν πετύχει τον στόχο, νιώθει ευάλωτο. Ο γονιός δεν συνειδητοποιεί τον πόνο που δημιουργεί στο παιδί του. Μπορεί άραγε η αγάπη του γονιού να στηρίζεται σε αντικειμενικά κριτήρια συμμόρφωσης και απόδοσης;

Continue reading →

φωτ.: Βασίλης Γεροντάκος

Τέσσερα μαθήματα στο βιβλιοπωλείο του Αρμού, με εισηγητή τον Τρύφωνα Ζαχαριάδη:

Συν-τροφικότητα και Απο-χωρισμός. Στο ρόλο του παιδιού, του εραστή, του γονιού.

Continue reading →

φωτ.: Ελευθερία Αγγελάκη

Ο θεσμός της οικογένειας, κρατά τα σκήπτρα. Είναι ο σημαντικότερος θεσμός του ανθρώπου και γιατί;

Τρύφων Ζαχαριάδης: Ο βιολογικός ορισμός της οικογένειας δεν ανταποκρίνεται στην ευρύτερη  διάστασή του, ούτε κοινωνιολογικά ούτε απόλυτα ψυχολογικά. Συχνά, άτομα χωρίς σχέσεις αίματος μπορούν να αποτελέσουν μία οικογένεια. Η λειτουργία της οικογένειας υπάρχει από τη στιγμή που δημιουργούνται δεσμοί στις σχέσεις των μελών της. Πράγματι, ο θεσμός διατήρησε τα πρωτεία του ισχυρά. Διατηρήθηκε, γιατί είναι ανθρώπινη ανάγκη να ανήκουμε κάπου και να προσδοκούμε αυτό το «κάπου» να μας προσδώσει ασφάλεια, στήριξη, κατανόηση και αποδοχή.

Τι νόημα αποδίδετε στην έννοια της «δεμένης» ελληνικής οικογένειας; Μπορεί να «δέσει» το μέλλον των παιδιών της; Continue reading →

φωτ.: Λουκάς Βασιλικός

Τα πρώιμα βιώματα αποστέρησης έχουν για το παιδί δύο επιπτώσεις. Η πρώτη επίπτωση είναι ότι μαθαίνει να παραιτείται πρόωρα , οπότε αναστέλλεται παντού η δυνατότητα του να διεκδικεί. Όποιος όμως δεν διεκδικεί και δεν μπορεί να πάρει , δύσκολα μπορεί να αποφύγει το συναίσθημα της ζήλειας, όταν μάλιστα βλέπει τους άλλους να παίρνουν χωρίς ενδοιασμό , αυτό που ο ίδιος δεν τόλμησε ποτέ να απαιτήσει. Και επειδή η ζήλεια δημιουργεί ενοχές, που τον κάνουν να αισθάνεται άσχημα , προσπαθεί να την αποφύγει , μετατρέποντας την αδυναμία του σε αρετή.

Continue reading →

φωτ.: Garry Winogrand

Η ματαιότητα των ουσιωδών ερώτων

Tι είναι ο έρωτας;

Ο έρωτας είναι μία ιδιότυπη σύνδεση ανάμεσα στη μαγεία και τα πράγματα. Ειδοποιό στοιχείο της είναι μία τρομακτική απαίτηση. Η απαίτηση για προνομιακή (και, συνήθως, αποκλειστική) θέση μέσα στον πόθο και, ευρύτερα, στην ψυχή του άλλου. Δεν υφίσταται έρωτας που να μην εμπεριέχει και μια απαίτηση πόθου – απαίτηση τελικά και σαρκική. Όμως ο πόθος δεν εξαντλεί το παιχνίδι. Continue reading →

Ο μύθος της Περσεφόνης, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μια συμβολική αναπαράσταση της περιπέτειας της εσωτερικής ζωής που, για να γνωρίσει, θα βυθιστεί στο πένθος, για να μπορέσει κατόπιν να ανθοφορήσει. Καθρεφτίζει τη δύναμη της αλλαγής. Γιατί οι άνθρωποι δε θα μπορέσουν να βιώσουν τις αλλαγές των εποχών αν δεν πενθήσουν. Μόνο έτσι θα αποκτήσουν παρελθόν. Και το παρελθόν είναι αναπόσπαστο μέρος του κόσμου. Continue reading →

Ο έρωτας είναι μια ασυνείδητη επιλογή του συντρόφου εκείνου που ταιριάζει στο καταπιεσμένο τμήμα του εαυτού. Μόλις ο σύντροφος βρει τρόπο έκφρασης ή θεωρήσει ότι βρήκε τρόπο έκφρασης του καταπιεσμένου τμήματος του εαυτού, δεν υπάρχει λόγος να παραδεχτεί την ύπαρξή του. Μια γυναίκα που δεν αισθάνεται αγαπητή, διότι έτσι ένιωθε όταν ήταν παιδί, είναι πολύ πιθανό να επιλέξει έναν άντρα που δεν εκφράζει την αγάπη. Με αυτό τον τρόπο μπορεί εκείνη να κατηγορεί εκείνον για την άσχημη αίσθηση που έχει η ίδια για τον εαυτό της. Continue reading →

Η σεξουαλική επαφή και ο γάμος.

Η ψυχική και σωματική συναλλαγή και αλληλεπίδραση μεταξύ μητέρας και παιδιού επηρεάζει όλες τις σχέσεις, συμπεριλαμβανομένης της ενήλικης σεξουαλικής σχέσης. Η ενήλικη σεξουαλική σχέση είναι εκείνη που προσφέρει την ενότητα ποικίλλων φυσικών και ψυχολογικών παραγόντων μιας εγγύτητας, όπως έχει βιωθεί μέσα από τη σχέση μητέρας-παιδιού. Πρόκειται για μια αρχαϊκή κληρονομιά που ενισχύεται από σωματική ικανοποίηση και δικαιολογεί το μέγεθος της έντασής της. Στην εφηβεία, η σεξουαλικότητα, όσο ευχάριστη κι αν είναι, αποτελεί περίοδο προετοιμασίας για μια ενήλικη σχέση. Η εφηβεία πρέπει να είναι μια περίοδος πρακτικής, ένας σταθμός προς τοδρόμο μακροπρόθεσμων ενήλικων σχέσεων, μια πειραματική φάση χωρίς τα πολλά εμπόδια μιας δεσμευτικής σχέσης. Continue reading →

Βασίλης Γεροντάκος

Ο εθνικός προβληματισμός είναι ένας προβληματισμός ταυτότητας: αρκεί ν’ ασχοληθεί κανείς σοβαρά μ’ αυτή την ψυχαναλυτική κατηγορία για να κατανοήσει ορισμένα πράγματα που δημιουργούν απορίες και οδηγούν σε παράδοξα και αδιέξοδα. Continue reading →

Brassai

Σε σημαντικό αριθμό ανθρώπων η σεξουαλικότητα ταυτίζεται έστω κι αν δεν ομολογείται, με την αμαρτία. Στη σκέψη των περισσότερων η χρήση της έννοιας «αμαρτωλός» συνειρμικά οδηγεί στον «έχοντα σεξουαλική δράση». Η πολεμική των περισσότερων θρησκειών με υπερβολή στις «ανάγκες» της ανθρώπινης φύσης (ενόρμηση) οδηγεί στην παράβαση των θρησκευτικών κανόνων. Η άρνηση συμμόρφωσης στους κανόνες του θεού καθώς και η προσωποποιημένη θεότητα που προσβάλλεται άμεσα από τις παραβάσεις των πιστών συνδέονται αναπόσπαστα με την πιθανότητα της βαρύτερης νοηματικά τιμωρίας, το θάνατο, που εκλαμβάνεται ως επιθετικότητα του θεού. Continue reading →

• 
  Η επιθυμία των μικρών παιδιών, να πιστεύουν ότι τα άτομα που κυβερνούν τον κόσμο είναι από τη φύση τους πιο σοφά και πιο ισχυρά από τους συνηθισμένους ανθρώπους που πέφτουν σε σφάλματα, επιβιώνει στους περισσότερους από εμάς και σε μεγαλύτερη ηλικία.
  Όλοι μας εξιδανικεύουμε. Κουβαλούμε υπολείμματα της ανάγκης μας να αποδώσουμε ιδιαίτερη αξία και δύναμη σε άτομα από τα οποία εξαρτιόμαστε συναισθηματικά. Η φυσιολογική εξιδανίκευση είναι ένα ουσιαστικό μέρος της ώριμης αγάπης. Continue reading →

φωτ.: Ν.Σταμέλου

Ατελής συνύπαρξη — η βασική ιδέα, το βασικό πλαίσιο. Που σημαίνει:
— Συνύπαρξη ανθρώπων, δηλαδή όντων ατελών. Καθένας έχει τους περιορισμούς του, τα κενά, τις τρύπες του, τις παραξενιές του, τις ιδιοτροπίες του, τα γούστα του, τη μικρή ή μεγάλη νεύρωσή του — κατά κανόνα, αταίριαστα με του άλλου τις ατέλειες. Κανείς δεν είναι τέλειος. Δεν πειράζει.
— Συνύπαρξη μερική, όχι ολική. Ο κοινός χώρος ζωής και απολαύσεων δεν εξαντλεί όλο το χώρο ζωής, ούτε όλους τους χώρους απολαύσεων. Υπάρχει πάντα κι ένας χώρος απόλυτα προσωπικός, ιδιωτικός, αδιαμοίραστος, ακοινώνητος κι απαραβίαστος. Η κοινοκτημοσύνη της φαντασίας και των αισθημάτων είναι μια χίμαιρα. Και δεν πειράζει.
— Και ο κοινός χώρος και η συνύπαρξη μέσα σ’ αυτόν είναι επίσης ατελή. Η απόλυτη συνταύτιση είναι χίμαιρα. Continue reading →

φωτ: Νέκτη Σταμέλου

Μπορώ να πω σε ένα παιδί: «Έλα να φορέσεις το παλτό σου να βγούμε έξω» και να μου πει «Όχι, δεν φορώ το παλτό μου». «Ναι, αλλά άμα δε φοράς το παλτό σου υπάρχει κίνδυνος να κρυώσεις και έτσι εγώ να σε βγάλω έξω χωρίς παλτό αποκλείεται». Είναι μία λογική συνέπεια, δεν είναι ότι επειδή δεν φόρεσες το παλτό σου δεν θα φας γλυκό, το οποίο είναι άσχετο. Έκανα συμβουλευτική, και είχα ομάδες γονέων και η μητέρα ενός εξάχρονου κοριτσιού είχε έρθει μετά να μου πει τα νέα, πως είχε πει στην κόρη της ότι επειδή δεν είχε φάει το φαί της δεν θα δει τηλεόραση και γυρνάει έξι χρονών παιδί και της λέει, αγανακτισμένο: «Τι σχέση έχει μαμά, το φαί με την τηλεόραση;». Continue reading →

φωτ:  © Sally Mann

Για να μπορέσει το παιδί να αναγνωρίσει την πατρική οντότητα, νομίζω πως τα κλειδιά είναι δύο. Το ένα κλειδί το κρατά η μητέρα στην καρδιά της, εάν πράγματι αναγνωρίζει τον άντρα της ως πατέρα του παιδιού της , αναφέρεται σ΄αυτόν και τον αγαπά , τον ποθεί, τον θέλει. Continue reading →

Η εφηβική ηλικία είναι κάτι περισσότερο από τη σωματική εμφάνιση της ήβης, αν και στηρίζεται ευρύτατα σ’ αυτήν. Η εφηβεία, υποδηλώνει ανάπτυξη και αυτή η ανάπτυξη χρειάζεται χρόνο. Έτσι, στο διάστημα που η ανάπτυξη βρίσκεται στο στάδιο της προόδου, η υπευθυνότητα πρέπει να αναληφθεί από γονείς ή κηδεμόνες. Continue reading →

Τελικά ένα βήμα ,ένα μοναδικό βήμα μεσολαβεί από την παιδική στην ενήλικη ζωή.Ένα μοναδικό βήμα μοναχικότητας που μας απομακρύνει από τους γονείς μας , έτσι που να μπορέσουμε να γίνουμε ο εαυτός μας.
Αλλά ακόμα και ο ερημίτης και ο γερόλυκος των βουνών κουβαλάνε πάντα μαζί τους ένα νήμα που τους συνδέει με τους γονείς τους , με τους συγγενείς τους και με τις αναμνήσεις των παιδικών τους χρόνων. Ακόμα και οι πιο ανεξάρτητοι καθώς μιλούν , αυτό το νήμα κρέμεται από το στόμα τους και τους οδηγεί πίσω στην παιδική τους ηλικία. Κανείς δεν μπορεί να σπάσει τελειωτικά αυτό το νήμα. Ανθρώπινο.
Κάποιοι όμως γαντζώνονται , κρέμονται από αυτό και φοβούνται τις στιγμές της μοναχικότητας. Την αποφέυγουν σαν πανούκλα και έτσι δεν μένουν ποτέ μόνοι και δεν επικοινωνούν ποτέ αληθινά με τον εαυτό τους . Continue reading →

Φωτ: © Νέκτη Σταμέλου

(….) μόνο που αυτές οι οικογένειες είναι πεπεισμένες ότι η αγάπη είναι το κυριάρχο στοιχείο της ζωής των μελών τους. Στους γύρω, για να δείξουν πόσο αγαπημένοι είναι, επαναλαμβάνουν : ‘Εμείς είμαστε μία πάρα πολύ δεμένη οικογένεια’. Αυτό σημαίνει τόσο ‘δεμένη’, που δεν έχει κανείς το δικαίωμα να αποχωριστεί κανέναν αλλά και κανείς δεν είναι ώριμος συναισθηματικά να ξεφύγει από αυτήν! Continue reading →