Εκλογίκευση: τα σταφύλια ξινά, τα λεμόνια γλυκά

φωτ.: Gabriellena Franco Fontana

φωτ.: Gabriellena Franco Fontana

Η άμυνα της εκλογίκευσης είναι τόσο οικεία, ώστε να μην χρειάζεται ιδιαίτερη εξήγηση. Πρόκειται για έναν όρο, που όχι μόνον έχει χρησιμοποιηθεί στον καθημερινό λόγο με παρόμοια σημασία με αυτήν που χρησιμοποιείται στα ψυχαναλυτικά συγγράμματα, αλλά, επίσης, αποτελεί κι ένα φαινόμενο, το οποίο οι περισσότεροι από εμάς θεωρούμε διασκεδαστικό, τουλάχιστον όταν το συναντάμε στους άλλους. ‘’είναι τόσο βολικό να είμαστε λογικά όντα’’ σχολίασε ο Benjamin Franklin, ‘’από τη στιγμή που μπορεί κανείς να βρει ή να κατασκευάσει μια εξήγηση για οτιδήποτε έχει στο νου του’’.

Continue reading

Περί ”αμαρτωλής” σεξουαλικότητας

Brassai

Brassai

Σε σημαντικό αριθμό ανθρώπων η σεξουαλικότητα ταυτίζεται έστω κι αν δεν ομολογείται, με την αμαρτία. Στη σκέψη των περισσότερων η χρήση της έννοιας «αμαρτωλός» συνειρμικά οδηγεί στον «έχοντα σεξουαλική δράση». Η πολεμική των περισσότερων θρησκειών με υπερβολή στις «ανάγκες» της ανθρώπινης φύσης (ενόρμηση) οδηγεί στην παράβαση των θρησκευτικών κανόνων. Η άρνηση συμμόρφωσης στους κανόνες του θεού καθώς και η προσωποποιημένη θεότητα που προσβάλλεται άμεσα από τις παραβάσεις των πιστών συνδέονται αναπόσπαστα με την πιθανότητα της βαρύτερης νοηματικά τιμωρίας, το θάνατο, που εκλαμβάνεται ως επιθετικότητα του θεού. Continue reading

Για την άμυνα της Ακραίας Εξιδανίκευσης και Υποτίμησης

φωτ.: Walker Evans

φωτ.: Walker Evans

Όλοι μας μπορούμε να δούμε πόσο διακαώς ένα μικρό παιδί έχει ανάγκη να πιστέψει ότι η Μαμά ή ο Μπαμπάς του έχουν τη δύναμη να το προστατέψουν από όλους τους κινδύνους της ζωής. Όσο μεγαλώνουμε, ξεχνάμε πόσο τρομακτικό είναι για τα παιδιά να έρχονται αντιμέτωπα, για πρώτη φορά, με την πραγματικότητα της εχθρότητας, της ασθένειας και της κακοτυχίας, του θανάτου και άλλων σημαντικών κινδύνων (βλ.Brenner, 1982). Ένας από τους τρόπους που χρησιμοποιούν τα μικρότερα παιδιά για να αντιμετωπίσουν αυτούς τους σαρωτικούς φόβους είναι να πιστέψουν ότι κάποιος άλλος, κάποια καλοκάγαθη παντοδύναμη εξουσία, έχει τον έλεγχο των πραγμάτων. Continue reading

O ”συλλέκτης” και η σχέση του με το χρόνο που περνάει.

Φωτ.: Νέκτη Σταμέλου

Φωτ.: Νέκτη Σταμέλου

Ορισμένα άτομα με ψυχαναγκαστικά στοιχεία, ενώ έχουν τις ντουλάπες τους γεμάτες ρούχα, φοράνε τα παλιά μόνο, για να έχουν αποθέματα. Πονάει η καρδιά τους όταν είναι αναγκασμένοι να φορέσουν κάτι καινούριο. Προτιμούν να διακινδυνεύσουν να περάσει η μόδα του ή να το φάει ο σκόρος παρά να το φορέσουν κάποια φορά. Το να χρησιμοποιείς κάτι καινούριο σημαίνει να το εκθέσεις στο χρόνο και επομένως στην παροδικότητα και στη φθορά που θα φέρει το τέλος του. Κάθε τι που φτάνει στο τέλος όμως, θυμίζει το εφήμερο της ζωής και άρα το θάνατο. Continue reading

Ο στόχος της ψυχανάλυσης

Φωτ: © Νέκτη Σταμέλου

Φωτ: © Νέκτη Σταμέλου

(…) Στην ουσία, ο στόχος της ψυχανάλυσης είναι να αυξηθεί η γνώση σχετικά με τα ασυνείδητα κίνητρα της συμπεριφοράς μας. Ο Φρόυντ είπε κάποια στιγμή ότι πάντα θα υπάρχει αντίσταση στην ψυχανάλυση και ότι ο ίδιος έφερε ‘πανούκλα’ στην ανθρωπότητα. Αυτό που εννοούσε ήταν ότι όλοι έχουμε πρωτόγονες, αντικοινωνικές παρορμήσεις, σεξουαλικές επιθυμίες και επιθετικότητα που αντιμάχονται τις ανάγκες του πολιτισμού. Στην καλύτερη περίπτωση, υπό κατάλληλες συνθήκες, αυτά μπορεί να μετασχηματιστούν σε θετικά και χρήσιμα στοιχεία της κουλτούρας. Στη χειρότερη περίπτωση, θα γίνουν καταστροφικά. Continue reading