Περί ”αμαρτωλής” σεξουαλικότητας

Brassai

Brassai

Σε σημαντικό αριθμό ανθρώπων η σεξουαλικότητα ταυτίζεται έστω κι αν δεν ομολογείται, με την αμαρτία. Στη σκέψη των περισσότερων η χρήση της έννοιας «αμαρτωλός» συνειρμικά οδηγεί στον «έχοντα σεξουαλική δράση». Η πολεμική των περισσότερων θρησκειών με υπερβολή στις «ανάγκες» της ανθρώπινης φύσης (ενόρμηση) οδηγεί στην παράβαση των θρησκευτικών κανόνων. Η άρνηση συμμόρφωσης στους κανόνες του θεού καθώς και η προσωποποιημένη θεότητα που προσβάλλεται άμεσα από τις παραβάσεις των πιστών συνδέονται αναπόσπαστα με την πιθανότητα της βαρύτερης νοηματικά τιμωρίας, το θάνατο, που εκλαμβάνεται ως επιθετικότητα του θεού. Continue reading

Η «τρέλα» σήμερα

Φωτ: Abbott Berenice

Φωτ: Abbott Berenice

Αν ρωτήσουμε έναν οποιοσδήποτε άνθρωπο για το ποιος νομίζει ότι είναι « τρελός», θα πει ότι οι « τρελοί» είναι εκείνοι που χρειάζονται ψυχίατρο επειδή συμπεριφέρονται μ’ ένα τρόπο ο οποίος είτε έχει αλλοπρόσαλλη και ανάρμοστη συμπεριφορά που μπορεί να είναι δυναμικά επικίνδυνη στον ίδιο και στον άλλο είτε έχει βιαία ξεσπάσματα και σεξουαλικές παρορμήσεις. Continue reading

Για την άμυνα της Ακραίας Εξιδανίκευσης και Υποτίμησης

φωτ.: Walker Evans

φωτ.: Walker Evans

Όλοι μας μπορούμε να δούμε πόσο διακαώς ένα μικρό παιδί έχει ανάγκη να πιστέψει ότι η Μαμά ή ο Μπαμπάς του έχουν τη δύναμη να το προστατέψουν από όλους τους κινδύνους της ζωής. Όσο μεγαλώνουμε, ξεχνάμε πόσο τρομακτικό είναι για τα παιδιά να έρχονται αντιμέτωπα, για πρώτη φορά, με την πραγματικότητα της εχθρότητας, της ασθένειας και της κακοτυχίας, του θανάτου και άλλων σημαντικών κινδύνων (βλ.Brenner, 1982). Ένας από τους τρόπους που χρησιμοποιούν τα μικρότερα παιδιά για να αντιμετωπίσουν αυτούς τους σαρωτικούς φόβους είναι να πιστέψουν ότι κάποιος άλλος, κάποια καλοκάγαθη παντοδύναμη εξουσία, έχει τον έλεγχο των πραγμάτων. Continue reading

Για τις φυλακές της παιδικής μας ηλικίας

φωτ:. Alex Webb

φωτ:. Alex Webb

Ένα σπίτι που έχει χτιστεί πάνω στην προδοσία του εαυτού μας αργά ή γρήγορα θα καταρρεύσει και θα καταστρέψει χωρίς έλεος την ανθρώπινη ζωή- αν όχι την ζωή του χτίστη , τότε των παιδιών του , τα οποία θα διαισθανθούν το ψέμα , χωρίς να μπορούν να το συνειδητοποιήσουν και θα καταλήξουν να πληρώνουν ολόκληρο το τίμημα για την κρυφή αυτή διευθέτηση.
Ένα άτομο που μπορεί ν΄αντιμετωπίσει τα συναισθήματα του έντιμα και χωρίς να εξαπατά τον εαυτό του δεν έχει ανάγκη να τα μεταμφιέζει με την βοήθεια διαφόρων ιδεολογιών. Continue reading

Για την άμυνα της Άρνησης.

φωτ.: Debbie Ann Caffery

φωτ.: Debbie Ann Caffery

Ένας άλλος τρόπος χειρισμού των δυσάρεστων εμπειριών είναι η άρνηση ότι αυτές όντως συμβαίνουν. Η άρνηση έρχεται στην επιφάνεια αυτόματα σε όλους του ανθρώπους και είναι η αρχική αντίδραση σε κάθε είδους καταστροφή. Όλοι οι άνθρωποι που πληροφορούνται για το θάνατο κάποιου σημαντικού τους προσώπου, αντιδρούν λέγοντας «Ω, όχι!». Αυτή η αντίδραση είναι η σκιά μιας αρχαϊκής διεργασίας που έχει τις ρίζες της στον εγωκεντρισμό του παιδιού, στον οποίο η εμπειρία κυριαρχείται από την προ-λογική πεποίθηση ότι «Αν αυτό δεν το παραδεχτώ, τότε δεν συμβαίνει». Continue reading

Δεν πειράζει (τετραλογία των τυχερών σχέσεων)

φωτ.: αρχείο Ομάδας Αερόστατο

φωτ.: Ν.Σταμέλου

Ατελής συνύπαρξη — η βασική ιδέα, το βασικό πλαίσιο. Που σημαίνει:
— Συνύπαρξη ανθρώπων, δηλαδή όντων ατελών. Καθένας έχει τους περιορισμούς του, τα κενά, τις τρύπες του, τις παραξενιές του, τις ιδιοτροπίες του, τα γούστα του, τη μικρή ή μεγάλη νεύρωσή του — κατά κανόνα, αταίριαστα με του άλλου τις ατέλειες. Κανείς δεν είναι τέλειος. Δεν πειράζει.
— Συνύπαρξη μερική, όχι ολική. Ο κοινός χώρος ζωής και απολαύσεων δεν εξαντλεί όλο το χώρο ζωής, ούτε όλους τους χώρους απολαύσεων. Υπάρχει πάντα κι ένας χώρος απόλυτα προσωπικός, ιδιωτικός, αδιαμοίραστος, ακοινώνητος κι απαραβίαστος. Η κοινοκτημοσύνη της φαντασίας και των αισθημάτων είναι μια χίμαιρα. Και δεν πειράζει.
— Και ο κοινός χώρος και η συνύπαρξη μέσα σ’ αυτόν είναι επίσης ατελή. Η απόλυτη συνταύτιση είναι χίμαιρα. Continue reading

Φόβος

Το συναίσθημα του φόβου θα αποτελεί πάντα αναπόσπαστο στοιχείο της ύπαρξης μας. Όσο όμως κι άν αυτό είναι γενικά αποδεκτό , ο καθένας μας ζει το προσωπικό του φόβο. Ο φόβος βιώνεται και καθρεφτίζεται ” εξατομικευμένα” , γι΄αυτό και έχει πάντα μια προσωπική σφραγίδα.

Τετραλογία του φόβου Fritz Riemann

Με αυτή την γνώση στις αποσκευές του το αερόστατο θα κάνει αύριο την δεύτερη διαδρομή του , κοντά στην ομάδα Εθελοντών Πυροσβεστών Νέας Μάκρης τους οποίους και ευχαριστούμε από καρδιάς για την πρόσκληση τους.

Κακή μητέρα

φωτ.: Marina Dieul

φωτ.: Marina Dieul

..Αχ, αυτός ο χαρακτηρισμός της κακής μητέρας.. Κακή μητέρα δεν υπάρχει. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι, στο κοινωνικό επίπεδο, οι καλές μητέρες θεωρούν ότι θα πρέπει να υπάρχουν και κακές. Η μητέρα είναι μητέρα και πρώτα απ’ όλα το παιδί της είναι αυτό που την έκανε μητέρα. Την έκανε καλή ή κακή; Το ερώτημα δεν έχει νόημα. Αν το κακό αντιστοιχεί με αυτό που απορρίπτει κανείς, όλες τις μητέρες τις απορρίπτουμε, άρα όλες είναι κακές. Γιατί και το γάλα το παίρνουμε, κάποτε όμως πρέπει να το απορρίψουμε. Όταν λοιπόν παίρνουμε κάτι είναι καλό μμμ! και όταν δεν είναι καλό, το απορρίπτουμε, είναι κακό, κακά. ‘Ετσι είναι η ζωή. Η μητέρα διαμεσολαβεί για τη ζωή και επομένως το ρεύμα της ζωής την διαπερνάει. Αν λοιπόν το να δεχόμαστε είναι καλό και το να απορρίπτουμε ή να αποβάλλουμε είναι κακό, όλοι μας είμαστε και καλοί και κακοί. Αφού όλοι μας δεχόμαστε διαρκώς ή αποβάλλουμε και παρ’ όλα αυτά μας μένει και κέρδος.

Francoise Dolto, Παιδίατρος- Ψυχαναλύτρια. Απόσπασμα από το βιβλίο «Σεμινάριο Ψυχανάλυσης Παιδιών», Τόμος Ά, εκδόσεις Εστία

Η αφύπνιση

φωτ.: Andre Kertez

φωτ.: Andre Kertez

Σε κάποια στιγμή της ζωής- μερικές φορές στα πρώτα μας χρόνια ,άλλοτε όψιμα – είναι βέβαιο ότι όλοι μας θα ξυπνήσουμε και θ΄αντιληφθούμε την θνητότητα μας. Είναι τόσα πολλά αυτά που την πυροδοτούν : μια ματιά στον καθρέφτη που δείχνει το σαγόνι μας να κρεμάει , τα μαλλιά ν΄ασπρίζουν τους ώμους να καμπουριάζουν . Η παρέλαση των γενεθλίων , ιδίως όσων αφορούν στρογγυλές δεκαετίες – πενήντα, εξήντα, εβδομήντα . Η συνάντηση μ΄ένα φίλο που έχεις καιρό να τον δεις σε σοκάρει το πόσο έχει γεράσει. Continue reading

Το παλτό

 φωτ: αρχείο Αερόστατο

φωτ: Νέκτη Σταμέλου

Μπορώ να πω σε ένα παιδί: «Έλα να φορέσεις το παλτό σου να βγούμε έξω» και να μου πει «Όχι, δεν φορώ το παλτό μου». «Ναι, αλλά άμα δε φοράς το παλτό σου υπάρχει κίνδυνος να κρυώσεις και έτσι εγώ να σε βγάλω έξω χωρίς παλτό αποκλείεται». Είναι μία λογική συνέπεια, δεν είναι ότι επειδή δεν φόρεσες το παλτό σου δεν θα φας γλυκό, το οποίο είναι άσχετο. Έκανα συμβουλευτική, και είχα ομάδες γονέων και η μητέρα ενός εξάχρονου κοριτσιού είχε έρθει μετά να μου πει τα νέα, πως είχε πει στην κόρη της ότι επειδή δεν είχε φάει το φαί της δεν θα δει τηλεόραση και γυρνάει έξι χρονών παιδί και της λέει, αγανακτισμένο: «Τι σχέση έχει μαμά, το φαί με την τηλεόραση;». Continue reading

Για το ασυνείδητο

φωτ.: © Νίκος Τεντόμας

φωτ.: © Νίκος Τεντόμας

Μια άλλη εύκολα αποδείξιμη μαρτυρία της πρότασης ότι οι ασυνείδητες ψυχικές διαδικασίες ενός ατόμου είναι σημαντικές για την ψυχική του ζωή είναι το ακόλουθο. Τα κίνητρα για τη συμπεριφορά κάποιου μπορεί συχνά να είναι προφανή σε έναν παρατηρητή, μολονότι άγνωστα στον ίδιο. Παραδείγματα αυτού μας είναι γνωστά από την κλινική και την προσωπική εμπειρία. Μπορεί να είναι πολύ προφανές από τη συμπεριφορά της, για παράδειγμα, ότι μια μητέρα είναι κυριαρχική και απαιτητική προς το παιδί της, ενώ ταυτόχρονα αυτή πιστεύει ότι ανήκει στις μητέρες που θυσιάζονται, που θέλουν να κάνουν το καλύτερο για το παιδί τους χωρίς να λογαριάζουν τις δικές του επιθυμίες. Continue reading

Το δέρμα και τα σύνορα μας

Φωτ: © Marina Dieul

Φωτ: © Marina Dieul

Το πρώτο στοιχείο που το βρέφος προσπαθεί να βρει είναι τα όρια του, τα σύνορα του δηλαδή, που αρχίζει και που τελειώνει. Ποιος είναι ο κόσμος ο μικρός και ποιος ο μέγας. Αυτό το κάνει ενδοβάλλοντας, παίρνοντας μέσα του υπηρεσίες, λειτουργίες της μητέρας. Χωρίς το βρέφος να το καταλαβαίνει, η μητέρα το βοηθάει να καταλάβει που αρχίζει και που τελειώνει . Και τα όρια για να δημιουργήσει το παιδί την πρώτη έκφανση προσωπικότητας είναι το δέρμα, που είναι πολύ σημαντικό, γιατί το μαθαίνει ότι περικλείεται σε κάποια όρια. Continue reading

“Δεν με καταλαβαίνετε!”

 φωτ: αρχείο Αερόστατο

φωτ: Ν.Σταμέλου

Ένας έφηβος, για χιλιοστή φορά, κατηγορεί τους γονείς του, όλο ένταση, λέγοντάς τους «Δεν με καταλαβαίνετε!». Οι γονείς προσπαθούν απεγνωσμένα να τον καταλάβουν, να τον πείσουν ότι τον κατάλαβαν, να κάνουν σαν να τον καταλαβαίνουν, να δείχνουν ότι έχουν καταλάβει….Φυσικά χωρίς αποτέλεσμα, αφού ο γιος τους επαναλαμβάνει «Αφήστε με, δεν με καταλαβαίνετε!». Το ότι οι γονείς έχουν κολλήσει στη στερεότυπη όσο και άγονη απάντηση «Μα όχι, όχι, πως δεν σε καταλαβαίνουμε, αφού σε καταλαβαίνουμε», δείχνει ότι ο κόσμος των γονιών κι ο κόσμος του παιδιού δεν συναντιούνται, ενώ ταυτόχρονα οι γονείς δεν έχουν τρόπο να συναντήσουν το παιδί τους στον δικό του κόσμο. Κάτι που θα μπορούσαν να το επιχειρήσουν με κάποιες άλλου είδους απαντήσεις, όπως ενδεχομένως οι εξής: Continue reading

Φόβος

 

Στην πρώτη μας βιωματική διαδρομή μέσα στο φόβο, μας συντρόφευαν αυτή η υπέροχη μουσική επένδυση και οι τόσες αναρίθμητες λέξεις, όσες και οι στιγμές, του καθημερινού μας λεξιλογίου που είναι ντυμένες με το συγκεκριμένο συναίσθημα. Ευχαριστούμε θερμά την Μαριάντζελα Γκίντη για την μοναδική πλαισίωση και εναγκαλισμό του ήχου με τις λέξεις και της εικόνας με το συναίσθημα!!

Η πατρική εικόνα

φωτ:  © Sally Mann

φωτ:  © Sally Mann

Για να μπορέσει το παιδί να αναγνωρίσει την πατρική οντότητα, νομίζω πως τα κλειδιά είναι δύο. Το ένα κλειδί το κρατά η μητέρα στην καρδιά της, εάν πράγματι αναγνωρίζει τον άντρα της ως πατέρα του παιδιού της , αναφέρεται σ΄αυτόν και τον αγαπά , τον ποθεί, τον θέλει. Continue reading

Η εφηβική ηλικία

579805_451529158258983_93245562_n

Η εφηβική ηλικία είναι κάτι περισσότερο από τη σωματική εμφάνιση της ήβης, αν και στηρίζεται ευρύτατα σ’ αυτήν. Η εφηβεία, υποδηλώνει ανάπτυξη και αυτή η ανάπτυξη χρειάζεται χρόνο. Έτσι, στο διάστημα που η ανάπτυξη βρίσκεται στο στάδιο της προόδου, η υπευθυνότητα πρέπει να αναληφθεί από γονείς ή κηδεμόνες. Continue reading

O ”συλλέκτης” και η σχέση του με το χρόνο που περνάει.

Φωτ.: Νέκτη Σταμέλου

Φωτ.: Νέκτη Σταμέλου

Ορισμένα άτομα με ψυχαναγκαστικά στοιχεία, ενώ έχουν τις ντουλάπες τους γεμάτες ρούχα, φοράνε τα παλιά μόνο, για να έχουν αποθέματα. Πονάει η καρδιά τους όταν είναι αναγκασμένοι να φορέσουν κάτι καινούριο. Προτιμούν να διακινδυνεύσουν να περάσει η μόδα του ή να το φάει ο σκόρος παρά να το φορέσουν κάποια φορά. Το να χρησιμοποιείς κάτι καινούριο σημαίνει να το εκθέσεις στο χρόνο και επομένως στην παροδικότητα και στη φθορά που θα φέρει το τέλος του. Κάθε τι που φτάνει στο τέλος όμως, θυμίζει το εφήμερο της ζωής και άρα το θάνατο. Continue reading

Ποτέ δεν είναι αργά

579805_451529158258983_93245562_n

Τελικά ένα βήμα ,ένα μοναδικό βήμα μεσολαβεί από την παιδική στην ενήλικη ζωή.Ένα μοναδικό βήμα μοναχικότητας που μας απομακρύνει από τους γονείς μας , έτσι που να μπορέσουμε να γίνουμε ο εαυτός μας.
Αλλά ακόμα και ο ερημίτης και ο γερόλυκος των βουνών κουβαλάνε πάντα μαζί τους ένα νήμα που τους συνδέει με τους γονείς τους , με τους συγγενείς τους και με τις αναμνήσεις των παιδικών τους χρόνων. Ακόμα και οι πιο ανεξάρτητοι καθώς μιλούν , αυτό το νήμα κρέμεται από το στόμα τους και τους οδηγεί πίσω στην παιδική τους ηλικία. Κανείς δεν μπορεί να σπάσει τελειωτικά αυτό το νήμα. Ανθρώπινο.
Κάποιοι όμως γαντζώνονται , κρέμονται από αυτό και φοβούνται τις στιγμές της μοναχικότητας. Την αποφέυγουν σαν πανούκλα και έτσι δεν μένουν ποτέ μόνοι και δεν επικοινωνούν ποτέ αληθινά με τον εαυτό τους . Continue reading

Ο στόχος της ψυχανάλυσης

Φωτ: © Νέκτη Σταμέλου

Φωτ: © Νέκτη Σταμέλου

(…) Στην ουσία, ο στόχος της ψυχανάλυσης είναι να αυξηθεί η γνώση σχετικά με τα ασυνείδητα κίνητρα της συμπεριφοράς μας. Ο Φρόυντ είπε κάποια στιγμή ότι πάντα θα υπάρχει αντίσταση στην ψυχανάλυση και ότι ο ίδιος έφερε ‘πανούκλα’ στην ανθρωπότητα. Αυτό που εννοούσε ήταν ότι όλοι έχουμε πρωτόγονες, αντικοινωνικές παρορμήσεις, σεξουαλικές επιθυμίες και επιθετικότητα που αντιμάχονται τις ανάγκες του πολιτισμού. Στην καλύτερη περίπτωση, υπό κατάλληλες συνθήκες, αυτά μπορεί να μετασχηματιστούν σε θετικά και χρήσιμα στοιχεία της κουλτούρας. Στη χειρότερη περίπτωση, θα γίνουν καταστροφικά. Continue reading

Για τις ‘δεμένες’ (ελληνικές;) οικογένειες

Φωτ: © Νέκτη Σταμέλου

Φωτ: © Νέκτη Σταμέλου

(….) μόνο που αυτές οι οικογένειες είναι πεπεισμένες ότι η αγάπη είναι το κυριάρχο στοιχείο της ζωής των μελών τους. Στους γύρω, για να δείξουν πόσο αγαπημένοι είναι, επαναλαμβάνουν : ‘Εμείς είμαστε μία πάρα πολύ δεμένη οικογένεια’. Αυτό σημαίνει τόσο ‘δεμένη’, που δεν έχει κανείς το δικαίωμα να αποχωριστεί κανέναν αλλά και κανείς δεν είναι ώριμος συναισθηματικά να ξεφύγει από αυτήν! Continue reading

Ομαδικές Πτήσεις

579805_451529158258983_93245562_n

Οι ομαδικές πτήσεις μας ξεκίνησαν χτες και το όνειρο μας άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά. Το Αερόστατο μας σηκώθηκε από το γνώριμο του έδαφος και έβαλε πλώρη προς το άγνωστο με καύσιμα τον ενθουσιασμό, τον ζήλο και τις γνήσιες θερμές σχέσεις του πληρώματός του. Σχέσεις γνώριμες, σχέσεις πρωτόγνωρες, σχέσεις περιστρεφόμενες και αμφίδρομες. Continue reading

Φοβάμαι. Φοβάσαι;

Bιωματικές ομάδες στους Φωτογραφικούς Παράλληλους με θεατρικό δρώμενο στο πρώτο μέρος της ”διαδρομής”. Σκηνοθέτησε η Μαριάντζελα Γκίντη, έπαιξε η Χριστίνα Μουδάτσου, φωτογράφησε ο Παναγιώτης Τρυπαρόλης.

Πρώτη Πτήση

Δεν έριξε ακόμα την δυνατη βροχή που εγκυμονεί από το πρωί. Το αερόστατο έκανε σήμερα την πρώτη πτήση του και με χαρά είδε πολλούς πολλούς φίλους να μπαίνουν στο καλάθι του.Είδε να απογειώνονται μαζί και να να γυρνούν να κοιτούν την πόλη και τους εαυτούς τους από ψηλά. Continue reading

Μεγάλοι φόβοι

604042_452034061541826_820482160_n

H συνάντησηση με τους μεγάλους φόβους , είναι μέρος της ωρίμανσης και της εξέλιξης μας.
Όποτε βιώνουμε έναν από τους μεγάλους φόβους , σημαίνει ότι βρισκόμαστε μπροστά : σε μια από τις μεγάλες απαιτήσεις της ζωής : Με την αποδοχή του φόβου και με την προσπάθεια μας να τον αντιμετωπίσουμε , αποκτάμε και μια νέα ικανότητα. Κάθε αντιμετώπιση του φόβου είναι και μια νίκη που μας δυναμώνει , ενώ κάθε αποφυγή του είναι και μια ήττα που μας εξασθενίζει.

Aντίθετες προσωπικότητες

Φωτ: © Νέκτη Σταμέλου

Φωτ: © Νέκτη Σταμέλου

Δύο αντίθετες προσωπικότητες ασκούν συχνά μια ενστικτώδη έλξη ο ένας προς τον άλλο και γεννούν ενθουσιασμό , διότι τίποτα δεν μας συναρπάζει περισσότερο από την διαπίστωση ότι ο άλλος ζει αυτό που εμείς οι ίδιοι διαισθανόμαστε μεν ως δυνατότητα , αλλά το καταπιέζουμε, ή δεν μάθαμε ή δεν μας επέτρεψαν να μάθουμε να το ζούμε. Όμως αυτό το ” άλλο΄΄και διαφορετικό μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα το ανακαλύψουμε και θα το αναπτύξουμε μέσα μας , μόνο αν είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε την διαφορετικότητα του άλλου, να τον αντιμετωπίσουμε σοβαρά, να τον καταλάβουμε, να μην τον φοβηθούμε.

Τετραλογία του φόβου Fritz Riemann

Με βήματα αργά, τρέχω

579805_451529158258983_93245562_n

Με βήματα αργά, τρέχω. Κάπου πάω. Δε θυμάμαι. Καποιος με κυνηγαει. Δεν τον βλεπω. Οι παλμοί μου, ήχοι δυνατοί. Δεν τους ακούω. Σκοτάδι του νου και των αισθήσεων.
Μάλλον τα έχω ξανά ζήσει όλα τούτα. Πότε και πού? Ήταν ζεστά όμως, το θυμάμαι. Γαλήνια και τρυφερά. Τα μέλη μου ακίνητα. Η φωνή μου άηχη. Και όμως τέτοια θαλπωρή. Όχι, δεν ήταν από τις φλόγες μπροστά στο τζάκι. Άγγιγμα απαλό ήταν η αιτία. Μου έδινε τόσα καλά που πλημμύριζαν τα μέσα μου από ευγνωμοσύνη.
Χάθηκε ξάφνου και σηκώθηκε αντάρα. Άερας δυνατός ξεσήκωσε τους φόβους μου. Άνοιξε τα πανιά τους και δέσμιος περιπλανιέμαι. Φόβος, φόβοι μέσα μου κατοικούν. Πνιγερή η παρουσία τους. Να απαλλαχτώ μπορώ? Τουλάχιστον, να ανακουφιστώ…

Εβελίνα Κοκκίνη