Η ελευθερία ως δεδομένο φαίνεται να είναι ο ακριβώς ο αντίποδας του θανάτου. Ενώ ο θάνατος μας τρομοκρατεί, θεωρούμε γενικά την ελευθερία ως κάτι αδιαφιλονίκητα θετικό. Η ιστορία του Δυτικού πολιτισμού δεν σημαδεύτηκε άλλωστε από σταθμούς που προήλθαν από την επιθυμία για ελευθερία και δεν καθορίστηκε εντέλει από την επιθυμιά αυτή ; Κι όμως από υπαρξιακή άποψη, η ελευθερία είναι σύμφυτη με το άγχος, γιατί αντίθετα με την καθημερινή εμπειρία , δηλώνει ότι η είσοδος και η τελική μας έξοδος , δεν γίνονται σ΄ένα οργανωμένο κόσμο που κατευθύνεται από ένα αιώνιο γενικό σχέδιο. Ελευθερία σημαίνει κάθε άνθρωπος να είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του, τις επιλογές , για την κατάσταση της ζωής του.
Παρόλο που η λεξη υπεύθυνος μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ποικίλους τρόπους προτιμώ τον ορισμό του Σατρ ” να είσαι υπεύθυνος σημαίνει να είσαι δημιουργός κάποιου πράγματος”. Σύμφωνα με αυτό τον ορισμό ο καθένας μας είναι δημιουργός του σχεδίου της δικής του ζωής. Είμαστε ελεύθεροι να είμαστε οτιδήποτε εκτός από ανελεύθεροι. Κάποιοι φιλόσοφοι προχωρούν ακόμα παρακάτω : ότι η αρχιτεκτονική του ανθρώπινου μυαλού καθιστά τον καθένα από μας υπεύθυνο και για την δομή της εξωτερικής πραγματικότητας, για την ίδια την μορφή του χώρου και του χρόνου. Εδώ ακριβώς , στην ιδέα της αυτοδημιουργίας , κατοικεί το άγχος. Είμαστε πλάσματα που επιθυμούμε την δομή, και μας τρομάζει η ιδέα μιας ελευθερίας που αφήνει να εννοηθεί πως δεν υπάρχει τίποτα πέρα από μας, πως δεν πατάμε πουθενά.

Ιrvin Yalom ” Ο δήμιος του έρωτα και άλλες ιστοριές ψυχοθεραπείας” εκδ ΑΓΡΑ

Ζωγραφική Vincent van Gogh