Φωτ.: Αντώνης Σφακιανάκης

(Ομιλία του ψυχιάτρου-ψυχοθεραπευτή Γεράσιμου Φραντζιού στο Δήμο Υμηττού, 26.4.1991)

Τις τελευταίες δεκαετίες γίνεται λόγος ολοένα και περισσότερο για πολλές και ποικίλες κρίσεις: οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές, πολιτισμικές, εθνικές, και βέβαια για την κρίση της νεολαίας και της εφηβείας.

Υιοθετώντας λοιπόν για τον όρο “κρίση” την έννοια που ο Ισπανός συγγραφέας και φιλόσοφος Ορτέγκα υ Γκασσέτ χρησιμοποίησε στα 1942, ότι δηλαδή ο άνθρωπος περιέρχεται σε μια αρνητική αντιμετώπιση της ζωής λόγω παρεμβαλλομένης αβεβαιότητας και αναταραχής, θα ήθελα, μέσα σ’ αυτόν τον κυκεώνα των κρίσεων, να ξεκινήσω την ομιλία μου για τα πρότυπα της συμπεριφοράς των γονιών προς τους εφήβους, με μία θετική-αισιόδοξη παρατήρηση.

Σύμφωνα με τις συστηματικές μελέτες που έχουν γίνει αλλά και με την προσωπική μας εμπειρία, είτε πάρουμε σαν ένδειξη της εφηβικής κρίσης τη συγκινησιακή ζωή του εφήβου, είτε την ποιότητα των σχέσεών του με τους γονείς του, είμαστε υποχρεωμένοι να δεχτούμε ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η εφηβεία εξελίσσεται χωρίς κρίσεις (όπως ορίστηκαν παραπάνω) ή αξιοπαρατήρητες συναισθηματικές διαταραχές. Γενικά οι έφηβοι καταλαβαίνουν την αναγκαιότητα μιας πειθαρχίας, μοιράζονται με τους γονείς τους ένα κοινό σύνολο αξιών και διατηρούν σχετικά αρμονικές σχέσεις με την οικογένειά τους.

Ασφαλώς δεν είναι ούτε εύκολο ούτε απλό να τα βγάλεις πέρα με το στάδιο της εφηβείας. Σ’ αυτή την περίοδο της τρομακτικής αλλαγής για όλους στην Οικογένεια, ο καθένας παρουσιάζεται αλλοιώτικος και σχεδόν θα πρέπει να αρχίσουν τη γνωριμία τους από την αρχή. Continue reading →

φωτ.: Βασίλης Γεροντάκος

Τέσσερα μαθήματα στο βιβλιοπωλείο του Αρμού, με εισηγητή τον Τρύφωνα Ζαχαριάδη:

Συν-τροφικότητα και Απο-χωρισμός. Στο ρόλο του παιδιού, του εραστή, του γονιού.

Continue reading →

φωτ.: Λουκάς Βασιλικός

Τα πρώιμα βιώματα αποστέρησης έχουν για το παιδί δύο επιπτώσεις. Η πρώτη επίπτωση είναι ότι μαθαίνει να παραιτείται πρόωρα , οπότε αναστέλλεται παντού η δυνατότητα του να διεκδικεί. Όποιος όμως δεν διεκδικεί και δεν μπορεί να πάρει , δύσκολα μπορεί να αποφύγει το συναίσθημα της ζήλειας, όταν μάλιστα βλέπει τους άλλους να παίρνουν χωρίς ενδοιασμό , αυτό που ο ίδιος δεν τόλμησε ποτέ να απαιτήσει. Και επειδή η ζήλεια δημιουργεί ενοχές, που τον κάνουν να αισθάνεται άσχημα , προσπαθεί να την αποφύγει , μετατρέποντας την αδυναμία του σε αρετή.

Continue reading →

φωτ.: Diane Arbus

Ανάμεσα στον τέταρτο και όγδοο μήνα της βρεφικής ζωής, το παιδί βγαίνει από την παραδείσια κατάσταση, αρχίζει και καταλαβαίνει τα όρια του, ότι είναι ένα αδύναμο πλάσμα, απόλυτα εξαρτημένο από τη μητέρα, την οποία δεν ελέγχει. Για αυτό τότε αρχίζουν τα βρέφη να κλαίνε ή να παθαίνουν μεγάλους φόβους. Τότε είναι η βάση της δημιουργίας πολλών υποχονδριακών και ψυχοσωματικών ασθενειών. Ένα σωρό άνθρωποι επισκέπτονται γιατρούς επειδή σκέπτονται από το πρωί μέχρι το βράδυ ότι θα πάθουν αυτό, θα πάθουν εκείνο. Continue reading →

Η σεξουαλική επαφή και ο γάμος.

Η ψυχική και σωματική συναλλαγή και αλληλεπίδραση μεταξύ μητέρας και παιδιού επηρεάζει όλες τις σχέσεις, συμπεριλαμβανομένης της ενήλικης σεξουαλικής σχέσης. Η ενήλικη σεξουαλική σχέση είναι εκείνη που προσφέρει την ενότητα ποικίλλων φυσικών και ψυχολογικών παραγόντων μιας εγγύτητας, όπως έχει βιωθεί μέσα από τη σχέση μητέρας-παιδιού. Πρόκειται για μια αρχαϊκή κληρονομιά που ενισχύεται από σωματική ικανοποίηση και δικαιολογεί το μέγεθος της έντασής της. Στην εφηβεία, η σεξουαλικότητα, όσο ευχάριστη κι αν είναι, αποτελεί περίοδο προετοιμασίας για μια ενήλικη σχέση. Η εφηβεία πρέπει να είναι μια περίοδος πρακτικής, ένας σταθμός προς τοδρόμο μακροπρόθεσμων ενήλικων σχέσεων, μια πειραματική φάση χωρίς τα πολλά εμπόδια μιας δεσμευτικής σχέσης. Continue reading →

φωτ: Νέκτη Σταμέλου

Μπορώ να πω σε ένα παιδί: «Έλα να φορέσεις το παλτό σου να βγούμε έξω» και να μου πει «Όχι, δεν φορώ το παλτό μου». «Ναι, αλλά άμα δε φοράς το παλτό σου υπάρχει κίνδυνος να κρυώσεις και έτσι εγώ να σε βγάλω έξω χωρίς παλτό αποκλείεται». Είναι μία λογική συνέπεια, δεν είναι ότι επειδή δεν φόρεσες το παλτό σου δεν θα φας γλυκό, το οποίο είναι άσχετο. Έκανα συμβουλευτική, και είχα ομάδες γονέων και η μητέρα ενός εξάχρονου κοριτσιού είχε έρθει μετά να μου πει τα νέα, πως είχε πει στην κόρη της ότι επειδή δεν είχε φάει το φαί της δεν θα δει τηλεόραση και γυρνάει έξι χρονών παιδί και της λέει, αγανακτισμένο: «Τι σχέση έχει μαμά, το φαί με την τηλεόραση;». Continue reading →

Φωτ: © Marina Dieul

Το πρώτο στοιχείο που το βρέφος προσπαθεί να βρει είναι τα όρια του, τα σύνορα του δηλαδή, που αρχίζει και που τελειώνει. Ποιος είναι ο κόσμος ο μικρός και ποιος ο μέγας. Αυτό το κάνει ενδοβάλλοντας, παίρνοντας μέσα του υπηρεσίες, λειτουργίες της μητέρας. Χωρίς το βρέφος να το καταλαβαίνει, η μητέρα το βοηθάει να καταλάβει που αρχίζει και που τελειώνει . Και τα όρια για να δημιουργήσει το παιδί την πρώτη έκφανση προσωπικότητας είναι το δέρμα, που είναι πολύ σημαντικό, γιατί το μαθαίνει ότι περικλείεται σε κάποια όρια. Continue reading →

φωτ:  © Sally Mann

Για να μπορέσει το παιδί να αναγνωρίσει την πατρική οντότητα, νομίζω πως τα κλειδιά είναι δύο. Το ένα κλειδί το κρατά η μητέρα στην καρδιά της, εάν πράγματι αναγνωρίζει τον άντρα της ως πατέρα του παιδιού της , αναφέρεται σ΄αυτόν και τον αγαπά , τον ποθεί, τον θέλει. Continue reading →

Η εφηβική ηλικία είναι κάτι περισσότερο από τη σωματική εμφάνιση της ήβης, αν και στηρίζεται ευρύτατα σ’ αυτήν. Η εφηβεία, υποδηλώνει ανάπτυξη και αυτή η ανάπτυξη χρειάζεται χρόνο. Έτσι, στο διάστημα που η ανάπτυξη βρίσκεται στο στάδιο της προόδου, η υπευθυνότητα πρέπει να αναληφθεί από γονείς ή κηδεμόνες. Continue reading →