Αποχωρισμός και εξατομίκευση

φωτ.: Diane Arbus

φωτ.: Diane Arbus

Ανάμεσα στον τέταρτο και όγδοο μήνα της βρεφικής ζωής, το παιδί βγαίνει από την παραδείσια κατάσταση, αρχίζει και καταλαβαίνει τα όρια του, ότι είναι ένα αδύναμο πλάσμα, απόλυτα εξαρτημένο από τη μητέρα, την οποία δεν ελέγχει. Για αυτό τότε αρχίζουν τα βρέφη να κλαίνε ή να παθαίνουν μεγάλους φόβους. Τότε είναι η βάση της δημιουργίας πολλών υποχονδριακών και ψυχοσωματικών ασθενειών. Ένα σωρό άνθρωποι επισκέπτονται γιατρούς επειδή σκέπτονται από το πρωί μέχρι το βράδυ ότι θα πάθουν αυτό, θα πάθουν εκείνο. Continue reading

Σχέση μητέρας – κόρης

Image

Ο μύθος της Περσεφόνης, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μια συμβολική αναπαράσταση της περιπέτειας της εσωτερικής ζωής που, για να γνωρίσει, θα βυθιστεί στο πένθος, για να μπορέσει κατόπιν να ανθοφορήσει. Καθρεφτίζει τη δύναμη της αλλαγής. Γιατί οι άνθρωποι δε θα μπορέσουν να βιώσουν τις αλλαγές των εποχών αν δεν πενθήσουν. Μόνο έτσι θα αποκτήσουν παρελθόν. Και το παρελθόν είναι αναπόσπαστο μέρος του κόσμου. Continue reading

Για την άμυνα της Ακραίας Εξιδανίκευσης και Υποτίμησης

φωτ.: Walker Evans

φωτ.: Walker Evans

Όλοι μας μπορούμε να δούμε πόσο διακαώς ένα μικρό παιδί έχει ανάγκη να πιστέψει ότι η Μαμά ή ο Μπαμπάς του έχουν τη δύναμη να το προστατέψουν από όλους τους κινδύνους της ζωής. Όσο μεγαλώνουμε, ξεχνάμε πόσο τρομακτικό είναι για τα παιδιά να έρχονται αντιμέτωπα, για πρώτη φορά, με την πραγματικότητα της εχθρότητας, της ασθένειας και της κακοτυχίας, του θανάτου και άλλων σημαντικών κινδύνων (βλ.Brenner, 1982). Ένας από τους τρόπους που χρησιμοποιούν τα μικρότερα παιδιά για να αντιμετωπίσουν αυτούς τους σαρωτικούς φόβους είναι να πιστέψουν ότι κάποιος άλλος, κάποια καλοκάγαθη παντοδύναμη εξουσία, έχει τον έλεγχο των πραγμάτων. Continue reading

Κακή μητέρα

φωτ.: Marina Dieul

φωτ.: Marina Dieul

..Αχ, αυτός ο χαρακτηρισμός της κακής μητέρας.. Κακή μητέρα δεν υπάρχει. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι, στο κοινωνικό επίπεδο, οι καλές μητέρες θεωρούν ότι θα πρέπει να υπάρχουν και κακές. Η μητέρα είναι μητέρα και πρώτα απ’ όλα το παιδί της είναι αυτό που την έκανε μητέρα. Την έκανε καλή ή κακή; Το ερώτημα δεν έχει νόημα. Αν το κακό αντιστοιχεί με αυτό που απορρίπτει κανείς, όλες τις μητέρες τις απορρίπτουμε, άρα όλες είναι κακές. Γιατί και το γάλα το παίρνουμε, κάποτε όμως πρέπει να το απορρίψουμε. Όταν λοιπόν παίρνουμε κάτι είναι καλό μμμ! και όταν δεν είναι καλό, το απορρίπτουμε, είναι κακό, κακά. ‘Ετσι είναι η ζωή. Η μητέρα διαμεσολαβεί για τη ζωή και επομένως το ρεύμα της ζωής την διαπερνάει. Αν λοιπόν το να δεχόμαστε είναι καλό και το να απορρίπτουμε ή να αποβάλλουμε είναι κακό, όλοι μας είμαστε και καλοί και κακοί. Αφού όλοι μας δεχόμαστε διαρκώς ή αποβάλλουμε και παρ’ όλα αυτά μας μένει και κέρδος.

Francoise Dolto, Παιδίατρος- Ψυχαναλύτρια. Απόσπασμα από το βιβλίο «Σεμινάριο Ψυχανάλυσης Παιδιών», Τόμος Ά, εκδόσεις Εστία

Για το ασυνείδητο

φωτ.: © Νίκος Τεντόμας

φωτ.: © Νίκος Τεντόμας

Μια άλλη εύκολα αποδείξιμη μαρτυρία της πρότασης ότι οι ασυνείδητες ψυχικές διαδικασίες ενός ατόμου είναι σημαντικές για την ψυχική του ζωή είναι το ακόλουθο. Τα κίνητρα για τη συμπεριφορά κάποιου μπορεί συχνά να είναι προφανή σε έναν παρατηρητή, μολονότι άγνωστα στον ίδιο. Παραδείγματα αυτού μας είναι γνωστά από την κλινική και την προσωπική εμπειρία. Μπορεί να είναι πολύ προφανές από τη συμπεριφορά της, για παράδειγμα, ότι μια μητέρα είναι κυριαρχική και απαιτητική προς το παιδί της, ενώ ταυτόχρονα αυτή πιστεύει ότι ανήκει στις μητέρες που θυσιάζονται, που θέλουν να κάνουν το καλύτερο για το παιδί τους χωρίς να λογαριάζουν τις δικές του επιθυμίες. Continue reading

Το δέρμα και τα σύνορα μας

Φωτ: © Marina Dieul

Φωτ: © Marina Dieul

Το πρώτο στοιχείο που το βρέφος προσπαθεί να βρει είναι τα όρια του, τα σύνορα του δηλαδή, που αρχίζει και που τελειώνει. Ποιος είναι ο κόσμος ο μικρός και ποιος ο μέγας. Αυτό το κάνει ενδοβάλλοντας, παίρνοντας μέσα του υπηρεσίες, λειτουργίες της μητέρας. Χωρίς το βρέφος να το καταλαβαίνει, η μητέρα το βοηθάει να καταλάβει που αρχίζει και που τελειώνει . Και τα όρια για να δημιουργήσει το παιδί την πρώτη έκφανση προσωπικότητας είναι το δέρμα, που είναι πολύ σημαντικό, γιατί το μαθαίνει ότι περικλείεται σε κάποια όρια. Continue reading

Η πατρική εικόνα

φωτ:  © Sally Mann

φωτ:  © Sally Mann

Για να μπορέσει το παιδί να αναγνωρίσει την πατρική οντότητα, νομίζω πως τα κλειδιά είναι δύο. Το ένα κλειδί το κρατά η μητέρα στην καρδιά της, εάν πράγματι αναγνωρίζει τον άντρα της ως πατέρα του παιδιού της , αναφέρεται σ΄αυτόν και τον αγαπά , τον ποθεί, τον θέλει. Continue reading