φωτ.: Νέκτη Σταμέλου
Η σύγκριση είναι μια ύπουλη μολυσματική νόσος που διαβρώνει την προσωπικότητα. Ξεκινά από την παιδική ηλικία. Οι γονείς προκειμένου να παραδειγματίσουν και να κινητοποιήσουν τα παιδιά τους, διαρκώς τα συγκρίνουν με άλλα παιδιά.
Το παιδί, ακόμη κι αν πετύχει τον στόχο, νιώθει ευάλωτο. Ο γονιός δεν συνειδητοποιεί τον πόνο που δημιουργεί στο παιδί του. Μπορεί άραγε η αγάπη του γονιού να στηρίζεται σε αντικειμενικά κριτήρια συμμόρφωσης και απόδοσης;
Και τι είναι ο έρωτας?
Είναι το επιστέγασμα όλων των συναισθημάτων. Πρωταρχικό και αρχέγονο. Πηγαίο και ζωογόνο. Συναίσθημα βαθύ που γεννιέται από την εξιδανίκευση της μητρικής αγκαλιάς. Είναι όλα όσα είχαμε και όλα όσα δεν είχαμε. Όλα εκείνα που στερηθήκαμε και όλα εκείνα που μας έδωσαν απλόχερα. Από τα μάτια λένε ότι πιάνεται και γίνεται φιλί. Από ποιο βλέμμα όμως ξεκινάει? Από εκείνο το βλέμμα το ανείπωτο, το ανεκδιήγητο, το ανέκδοτο, το μητρικό. Εκείνο το βλέμμα που αναζητάμε εναγωνίως στο μελλοντικό μας εραστή. Είναι ο καθρέφτης της εσωτερικευμένης μάνας, η αντανάκλαση της ψευδαίσθησης της μοναδικότητας του είδους μας. Αυτό που ερωτευόμαστε δεν είναι το άτομο, αλλά η εικόνα που προβάλλουμε πάνω σε αυτό.
φωτ.: Willy Ronis
Μαθαίνει ο άνθρωπος να φοβάται ;
Είναι δυνατόν να πιστέψουμε πως ο άνθρωπος μαθαίνει να φοβάται ; Κι όμως μια πιθανή ‘’κουλτούρα φόβου’’, που είναι δυνατόν τα παιδιά να γνωρίσουν μέσα στο σπίτι, στο σχολείο αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία, προκαλεί φόβο, δυσπιστία, έλλειψη ανεκτικότητας και επιδείνωση των επιθετικών συμπεριφορών απέναντι σε πιθανούς υπόπτους. Αλλά πως μπορεί να καλλιεργηθεί αυτή η κουλτούρα φόβου και πως αντιμετωπίζεται ;
φωτ.: Ελευθερία Αγγελάκη
Ο θεσμός της οικογένειας, κρατά τα σκήπτρα. Είναι ο σημαντικότερος θεσμός του ανθρώπου και γιατί;
Τρύφων Ζαχαριάδης: Ο βιολογικός ορισμός της οικογένειας δεν ανταποκρίνεται στην ευρύτερη διάστασή του, ούτε κοινωνιολογικά ούτε απόλυτα ψυχολογικά. Συχνά, άτομα χωρίς σχέσεις αίματος μπορούν να αποτελέσουν μία οικογένεια. Η λειτουργία της οικογένειας υπάρχει από τη στιγμή που δημιουργούνται δεσμοί στις σχέσεις των μελών της. Πράγματι, ο θεσμός διατήρησε τα πρωτεία του ισχυρά. Διατηρήθηκε, γιατί είναι ανθρώπινη ανάγκη να ανήκουμε κάπου και να προσδοκούμε αυτό το «κάπου» να μας προσδώσει ασφάλεια, στήριξη, κατανόηση και αποδοχή.
Τι νόημα αποδίδετε στην έννοια της «δεμένης» ελληνικής οικογένειας; Μπορεί να «δέσει» το μέλλον των παιδιών της; Continue reading
φωτ.: Garry Winogrand
Η ματαιότητα των ουσιωδών ερώτων
Tι είναι ο έρωτας;
Ο έρωτας είναι μία ιδιότυπη σύνδεση ανάμεσα στη μαγεία και τα πράγματα. Ειδοποιό στοιχείο της είναι μία τρομακτική απαίτηση. Η απαίτηση για προνομιακή (και, συνήθως, αποκλειστική) θέση μέσα στον πόθο και, ευρύτερα, στην ψυχή του άλλου. Δεν υφίσταται έρωτας που να μην εμπεριέχει και μια απαίτηση πόθου – απαίτηση τελικά και σαρκική. Όμως ο πόθος δεν εξαντλεί το παιχνίδι. Continue reading
φωτ.: Ελευθερία Αγγελάκη
(…) Οι εν λόγω ασθενείς εμφανίζουν έναν ασυνήθη βαθμό αυτοαναφοράς στις αλληλεπιδράσεις τους με τους άλλους ανθρώπους, μια μεγάλη ανάγκη να τους αγαπούν και να τους θαυμάζουν οι άλλοι, όπως και μια περίεργη εμφανή αντίφαση μεταξύ μιας πολύ πληθωρισμένης ιδέας για τον εαυτό τους και μιας υπερβολικής ανάγκης να τους αποδίδουν οι άλλοι τιμές. Η συναισθηματική τους ζωή είναι ρηχή. Continue reading
Δεν υπάρχει αμφιβολία πώς, ως προς τις πρακτικές συνέπειες, η επιθυμία να εξαρτιέσαι ή να υποφέρεις είναι αντίθετο της επιθυμίας να κυριαρχείς ή να κάνεις τους άλλους να υποφέρουν. Ψυχολογικά όμως και οι δύο τάσεις είναι αποτέλεσμα μιας βασικής ανάγκης που πηγάζει από την ανικανότητα ανοχής της μοναξιάς και της αδυναμίας του εγώ. Προτείνω να ονομαστεί η επιδίωξη που βρίσκεται στη βάση του σαδισμού και του μαζοχισμού συμβίωση. Η συμβίωση, με την ψυχολογική της έννοια, σημαίνει τη συνένωση ενός ατομικού εγώ με ένα άλλο εγώ (ή μια άλλη δύναμη έξω από το εγώ) με τέτοιο τρόπο ώστε καθένα από τα εγώ να χάνει την ακεραιότητα του και καθένα να αλληλοεξαρτιέται απόλυτα από το άλλο. Continue reading
φωτ.: Alexey Titarenko
Τώρα θα εξετάσω εκείνες τις ιδιότητες που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την τέχνη, την ικανότητα, της αγάπης. Σύμφωνα με όσα είπα για τη φύση της αγάπης, η κύρια προϋπόθεση για να φτάσουμε στην αγάπη είναι το ξεπέρασμα του ναρκισσισμού μας. Η ναρκισσιστική κατάσταση είναι εκείνη όπου πιστεύει κανείς σαν πραγματικό μόνο αυτό που νιώθει μέσα του, ενώ τα φαινόμενα του έξω κόσμου δεν είναι πραγματικά από μόνα τους, αλλά τα νιώθει μόνο από την άποψη αν είναι ωφέλιμα ή επιζήμια σ’ αυτόν. Ο αντίθετος από το ναρκισσισμό πόλος είναι η αντικειμενικότητα. Η ικανότητα δηλαδή να βλέπεις τους ανθρώπους και τα πράγματα όπως είναι, αντικειμενικά, και να είσαι σε θέση να ξεχωρίζεις αυτή την αντικειμενική εικόνα από την εικόνα που σχηματίζεται σύμφωνα με τις επιθυμίες και τους φόβους σου. Continue reading
φωτ.: Debbie Ann Caffery
Ένας άλλος τρόπος χειρισμού των δυσάρεστων εμπειριών είναι η άρνηση ότι αυτές όντως συμβαίνουν. Η άρνηση έρχεται στην επιφάνεια αυτόματα σε όλους του ανθρώπους και είναι η αρχική αντίδραση σε κάθε είδους καταστροφή. Όλοι οι άνθρωποι που πληροφορούνται για το θάνατο κάποιου σημαντικού τους προσώπου, αντιδρούν λέγοντας «Ω, όχι!». Αυτή η αντίδραση είναι η σκιά μιας αρχαϊκής διεργασίας που έχει τις ρίζες της στον εγωκεντρισμό του παιδιού, στον οποίο η εμπειρία κυριαρχείται από την προ-λογική πεποίθηση ότι «Αν αυτό δεν το παραδεχτώ, τότε δεν συμβαίνει». Continue reading
φωτ.: Ν.Σταμέλου
Ατελής συνύπαρξη — η βασική ιδέα, το βασικό πλαίσιο. Που σημαίνει:
— Συνύπαρξη ανθρώπων, δηλαδή όντων ατελών. Καθένας έχει τους περιορισμούς του, τα κενά, τις τρύπες του, τις παραξενιές του, τις ιδιοτροπίες του, τα γούστα του, τη μικρή ή μεγάλη νεύρωσή του — κατά κανόνα, αταίριαστα με του άλλου τις ατέλειες. Κανείς δεν είναι τέλειος. Δεν πειράζει.
— Συνύπαρξη μερική, όχι ολική. Ο κοινός χώρος ζωής και απολαύσεων δεν εξαντλεί όλο το χώρο ζωής, ούτε όλους τους χώρους απολαύσεων. Υπάρχει πάντα κι ένας χώρος απόλυτα προσωπικός, ιδιωτικός, αδιαμοίραστος, ακοινώνητος κι απαραβίαστος. Η κοινοκτημοσύνη της φαντασίας και των αισθημάτων είναι μια χίμαιρα. Και δεν πειράζει.
— Και ο κοινός χώρος και η συνύπαρξη μέσα σ’ αυτόν είναι επίσης ατελή. Η απόλυτη συνταύτιση είναι χίμαιρα. Continue reading
φωτ.: © Νίκος Τεντόμας
Μια άλλη εύκολα αποδείξιμη μαρτυρία της πρότασης ότι οι ασυνείδητες ψυχικές διαδικασίες ενός ατόμου είναι σημαντικές για την ψυχική του ζωή είναι το ακόλουθο. Τα κίνητρα για τη συμπεριφορά κάποιου μπορεί συχνά να είναι προφανή σε έναν παρατηρητή, μολονότι άγνωστα στον ίδιο. Παραδείγματα αυτού μας είναι γνωστά από την κλινική και την προσωπική εμπειρία. Μπορεί να είναι πολύ προφανές από τη συμπεριφορά της, για παράδειγμα, ότι μια μητέρα είναι κυριαρχική και απαιτητική προς το παιδί της, ενώ ταυτόχρονα αυτή πιστεύει ότι ανήκει στις μητέρες που θυσιάζονται, που θέλουν να κάνουν το καλύτερο για το παιδί τους χωρίς να λογαριάζουν τις δικές του επιθυμίες. Continue reading
φωτ: Ν.Σταμέλου
Φωτ: © Νέκτη Σταμέλου
(….) μόνο που αυτές οι οικογένειες είναι πεπεισμένες ότι η αγάπη είναι το κυριάρχο στοιχείο της ζωής των μελών τους. Στους γύρω, για να δείξουν πόσο αγαπημένοι είναι, επαναλαμβάνουν : ‘Εμείς είμαστε μία πάρα πολύ δεμένη οικογένεια’. Αυτό σημαίνει τόσο ‘δεμένη’, που δεν έχει κανείς το δικαίωμα να αποχωριστεί κανέναν αλλά και κανείς δεν είναι ώριμος συναισθηματικά να ξεφύγει από αυτήν! Continue reading
Αερόστατο 